Giới thiệu

Những suy nghĩ tản mạn trong các bài trình bày ở đây là đúc kết kinh nghiệm, suy nghĩ về đời sống và tác vụ linh mục sau 30 năm đời linh mục. Những suy nghĩ này hoàn toàn có tính cách cá nhân, chỉ nhằm mục đích chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau. Nó có thể có ích mà cũng có thể không giúp được gì. Tuy nhiên, được viết ra, được chia sẻ đã là niềm vui rất lớn rồi.

                                 Linh mục Mỹ Sơn, giáo phận Long Xuyên

 

 

BÀI 6

TIỀN CỦA: MỘT VÀI MẪU LINH MỤC TIÊU BIỂU

 

Trong bài 5, chúng ta đã nói tới sự khó nghèo của linh mục là một đời sống giản dị. Trong bài này, chúng ta sẽ đề cập tới một vài mẫu linh mục tiêu biểu về cách sử dụng tiền của. Xin nói trước, đây chỉ là ý kiến cá nhân, có tính chủ quan của người viết, dù dựa vào một số sự kiện, kinh nghiệm và hiểu biết khách quan.

 

1. Mẫu linh mục keo kiệt.

Đây là mẫu linh mục chỉ biết thu vào, mà không biết chia sẻ, cho đi.

Điển hình 1: Có linh mục kể với tôi rằng, lần kia, đi qua đò ngang, cha xứ cùng đi, có mấy sơ nữa. Lúc trả tiền, cha xứ không trả, mà để cho các sơ trả tiền cho mình, không nghĩ ngợi gì. Nên biết, vào những năm ngay sau 1975, tình hình kinh tế rất khó khăn, đặc biệt là các sơ đều rất nghèo. Vị linh mục kể chuyện đó còn đưa ra nhận xét: hình như các cha xứ vùng này không có thói quen chi ra, mà chỉ biết thu vào thôi!

 

Tôi không rõ lời nhận xét đó đúng hay sai, chủ quan hay khách quan; nhưng cũng rất đáng để linh mục chúng ta suy nghĩ.

 

Điển hình 2: Tôi cũng gặp một vài linh mục rất kỹ về xe cộ, đồ đạc riêng. Không ai có thể mượn xe. Xe đi đâu về cất tận sâu trong nhà, khoá cổ, khoá bánh xe cẩn thận, sau khi đã lau chùi hoặc rửa sạch sẽ. Có lần, lúc còn là thầy giúp xứ, tôi hỏi mượn xe một linh mục thuộc mẫu này, vị đó rút túi lấy tiền đưa cho tôi rồi nói: - Cậu lấy tiền này kêu xe ôm đi nhé!

 

Có linh mục lại rất keo kiệt tiền bạc, không chi ra gì hết, hoặc nếu chi thì rất kỹ, rất khó. Có linh mục thì chi li tính toán từng đồng, không bỏ sót, không dư ra đồng nào. Ví du, có một linh mục kia kêu giáo dân đến sửa điện. Họ bỏ tiền ra mua dây điện, bóng điện, bỏ công sức ra sửa. Đến khi xong, cha xứ tỉnh queo, không trả  đồng nào, coi như dâng cúng tiền của, công sức cho nhà thờ. Người đó buồn lòng, từ lúc ấy, không bao giờ đến làm giúp nữa.

 

2. Mẫu linh mục thích tiền, thích vàng.

Có linh mục rất thích giữ tiền. Giữ càng nhiều càng tốt; đồng thời, cũng có linh mục thích đếm tiền. Cứ lấy tiền ra đếm là thích thú.

 

Có linh mục lại rất thích vàng. Tìm mọi cách gom đủ tiền để mua vàng, 1 chỉ, 2 chỉ, 1 cây, 2 cây. Khi chết, tìm thấy một đống vàng để lại. Nhưng linh mục này lại hết sức dè sẻn trong chi tiêu. Đi đâu với bạn bè, thường là để bạn bè trả tiền ăn uống, đò giang, xe cộ.

 

Nói chung, mẫu linh mục loại này cũng hết sức dè sẻn, tằn tiện trong chi tiêu, và thường mang tiếng là kỹ tiền. Dĩ nhiên, mẫu linh mục này rất ít, hiếm có, và không dễ biết rõ được.

 

3. Mẫu linh mục sống thế nào cũng được.

Có một số linh mục sống sao cũng được. Xài tiền rất ít. Cách sống rất giản dị. Có thể nói là sống nghèo. Quần áo, đồ dùng, giường chiếu, tủ bàn, v.v. rất bình thường, giản dị. Ăn uống cũng đơn giản, kho quẹt cũng được, không cần những món sơn hào hải vị. Không đòi hỏi giáo xứ phải cung phụng cái này cái kia, tốn tiền tốn bạc…

 

Xem ra vị linh mục sống như vậy thật đáng quí vì nêu gương về đời sống giản dị, khó nghèo. Nhưng tiếc là không phải vậy! Tuy vị đó sống khó nghèo, giản dị thực sự; cũng không đòi hỏi gì thái quá; mà cũng không phải là người tìm mọi cách kiếm tiền để sống tiện nghi, phong lưu; nhưng vị đó lại không bao giờ quan tâm đến những người nghèo sống chung quanh mình. Vị đó cũng chẳng bao giờ cho đi hoặc có chương trình, có cách giúp cho những người nghèo sống gần mình, trong giáo xứ của mình. Vị đó có sao sống vậy, không đòi hỏi, không kiếm tìm tiền bạc, tiện nghi, nhưng cũng không để ý đến ai. Ai sống sao mặc họ; mình sống sao mặc mình.

 

Không biết lối sống này có đúng không? Nếu đúng, thì đúng ở điểm nào; nếu sai thì sai ở đâu?

 

4. Mẫu linh mục rộng rãi theo ý thích.

Có linh muc rất rộng rãi, sẵn sàng cho đi không tính toán, nhưng tiếc là chỉ cho những đối tượng mình thích, và cho những việc mình thích. Những người vị đó không thích, những việc không thích thì dù là người nghèo, dù là việc cần, cũng không chi đồng nào.

 

Một cách nào đó, có thể xếp những linh mục thuộc loại này vào mẫu linh mục làm theo cảm tính, theo ý thích riêng, chứ không vì thương người thực sự.

 

5. Mẫu linh mục sòng phẳng.

Đây là mẫu linh mục có đi có lại, cậu giúp tớ, tớ giúp cậu; cậu cho tớ, tớ cho cậu. Linh mục mẫu này tính toán sòng phẳng. Có linh mục thì tính toán sòng phẳng đẹp, nghĩa là trả lại nhiều hơn. Có linh mục sòng phẳng vừa phải, ai sao ta vậy. Có linh mục sòng phẳng tính toán hơn thiệt, người cho ta nhiều, ta cho lại một chút.

 

Mẫu linh mục sòng phẳng này tuy tốt, nhưng vẫn thiếu thiếu điều gì đó ở một linh mục đúng nghĩa vì vẫn còn tính toán hơn thiệt, chưa biết cho đi rộng rãi và thường ít quan tâm đến người nghèo.

 

6. Mẫu linh mục chừng mực, cẩn trọng.

Phần đông linh mục sống và xài tiền theo mẫu này. Linh mục thuộc mẫu này xài tiền có chừng mực, biết giữ tiền đề phòng khi ốm đau, già cả, hưu dưỡng, khi có việc cần xài đột xuất. Mẫu linh mục này cũng biết dành một phần của cải để làm việc bác ái, việc tông đồ, truyền giáo, giúp đỡ thân nhân, bạn hữu, người nghèo.

 

Không biết phải khen hay chê mẫu linh mục xài tiền chừng mực, cẩn trọng này. Một cách nào đó, đây có thể gọi là khôn ngoan, cẩn thận theo đánh giá của người đời. Nhưng nếu theo sự khôn ngoan của Thiên Chúa, theo đòi hỏi của Ngài, thì sự khôn ngoan, chừng mực, cẩn trọng đó có được không?

 

7. Mẫu linh mục rộng rãi, cho đi không tính toán.

Đây là mẫu linh mục hoàn toàn sống theo gương Đức Kitô và theo lời dạy của Ngài, Đấng không có chỗ tựa đầu.

 

Linh mục thuộc mẫu này luôn sẵn sàng cho đi tất cả, không giữ gì lại cho mình. Có là cho, có là chia sẻ cho người khác, nhất là những người nghèo, hoặc cho công việc tông đồ truyền giáo; không dính bén, cũng không tích cóp tiền của.

 

Mẫu linh mục này rất hiếm; nhưng không phải là không có. Linh mục thuộc mẫu này không chỉ là những linh mục thuộc các dòng khó nghèo, mà ngay trong giáo phận Long Xuyên cũng có.

 

Tôi còn nhớ đó là cha chính địa phận Gioakim Mai Xuân Triết. Ngài đã qua đời cách nay ít năm. Ngài làm cha chính rất lâu, trên 20 năm vì một thời gian dài sau 1975, việc chuyển đổi nhiệm vụ, nhiệm sở rất khó khăn. Cha chính Triết không giữ tiền, không thu tích của cải. Có tiền là ngài gởi cho các cha ở các giáo xứ, giáo họ nghèo, thuộc vùng xa, vùng sâu, vùng truyền giáo, hoặc những cha đang xây dựng nhà thờ. Đồ dùng, quần áo, v.v. của ngài rất bình thường, giản dị. Tiêu xài cá nhân cũng vậy.

 

Tôi còn được nghe khá chính xác, ngài không để lại tiền bạc gì cho con cháu, hoặc cho các linh mục con đỡ đầu của ngài. Thời gian đau nặng trước khi qua đời, nằm bệnh viện, thì một giáo dân quí mến ngài đã trang trải viện phí. Một cha con đỡ đầu kể lại rằng: khi đón ngài ở bệnh viện về nhà hưu đền thánh Vinh-sơn kênh 8, ngài vào phòng lấy những đồng tiền cuối cùng đưa và nói: “Để cha xây nhà thờ Hòn Heo.” Sau đó, ngài về kênh 5 nằm bệnh rồi qua đời. Cha chính Triết đúng là tấm gương về từ bỏ tiền bạc của cài, sống quảng đại và cho đi.

 

Xin lưu ý, tuy phân loại theo 7 mẫu linh mục khác nhau về sử dụng tiền bạc, nhưng phải nói rằng không có linh mục nào thuộc trọn về một mẫu. Có khi một linh mục thuộc mẫu này, thời gian sau lại thiên về mẫu khác. Có thể có thay đổi từ mẫu này sang mẫu khác, tuỳ theo thời gian, nơi chốn và ơn Chúa biến đổi. Nói chung, một linh mục thường thiên về mẫu này, đôi khi cũng pha một chút mẫu khác, nhưng căn bản, nổi trội thì không thay đổi, trừ khi có ơn Chúa thúc đẩy và trợ giúp biến đổi toàn bộ đời sống một linh mục tận căn.

 

Kết

Tóm lại, trong hàng ngũ linh mục, có nhiều mẫu người khác nhau về cách kiếm tiền, giữ tiền và xài tiền. Có những mẫu linh mục là gương tốt, nhưng cũng có những mẫu linh mục là gương xấu. Gương tốt thì sống đúng lý tưởng của linh mục, sống theo gương Đức Kitô. Gương xấu thì sống theo thói thế gian, tham lam tiền bạc, ích kỷ, keo kiệt, chỉ biết sống cho bản thân, mà quên những người nghèo khó chung quanh; hoặc có nhớ đến thì chỉ thỉnh thoảng giúp đỡ cho có mà thôi.

 

Ước gì mỗi linh mục chúng ta đều thuộc mẫu người quảng đại, luôn sẵn sàng chia sẻ, cho đi, không tính toán, mà cũng không thủ, nghĩa là không giữ gì cho riêng mình, ngoài những gì tối thiểu, rất cần mà thôi.

 

Ước gì các linh mục đều sống theo gương Đức Kitô và làm theo lời Ngài dạy: “Nếu anh muốn nên hoàn thiện, hãy đi bán tài sản của anh và đem cho người nghèo, anh sẽ được một kho tàng trên trời, rồi hãy đến theo tôi.” (Mt. 19,21).