Thánh Lễ đêm Giáng Sinh tại đền thờ Thánh Phêrô được Đức Thánh Cha cử hành vào lúc 7 giờ 30 tối thứ Bảy, 24/12, cùng với rất đông các tín hữu bên trong đền thờ lẫn bên ngoài quảng trường thánh Phêrô qua các màn hình lớn.

Bài giảng Thánh Lễ Đêm Giáng Sinh của Đức Thánh Cha Phanxicô

Đêm nay, điều gì vẫn còn nói với cuộc sống chúng ta? Hai thiên niên kỷ sau khi Chúa Giêsu giáng sinh, sau nhiều lễ Giáng sinh được tổ chức với đồ trang trí và quà tặng, sau quá nhiều chủ nghĩa tiêu dùng che khuất mầu nhiệm mà chúng ta cử hành, có một nguy cơ rằng: chúng ta biết nhiều điều về Lễ Giáng sinh, nhưng lại quên mất ý nghĩa của nó. Vậy, làm thế nào để tìm lại ý nghĩa của Lễ Giáng Sinh? Và trên hết, tìm kiếm nó ở đâu? Tin Mừng về sự giáng sinh của Chúa Giêsu dường như đã được viết để nói về điều này: để dẫn chúng ta trở lại nơi Thiên Chúa muốn.

Thật ra, Tin Mừng bắt đầu với một hoàn cảnh tương tự như của chúng ta: mọi người đều bận rộn và bận rộn với một sự kiện quan trọng sẽ được tổ chức, cuộc đại điều tra dân số, đòi hỏi nhiều sự chuẩn bị. Theo nghĩa này, bầu khí khi đó tương tự như bầu khí bao trùm chúng ta ngày nay vào dịp lễ Giáng sinh. Nhưng câu chuyện Tin Mừng tự tách ra khỏi bối cảnh thế tục đó: “tách ra” khỏi những hình ảnh để tập chú vào một thực tại khác. Câu chuyện tập trung vào một đối tượng nhỏ bé, có vẻ tầm thường, nhưng được nhắc đến ba lần, nơi đó các nhân vật chính quy tụ: đầu tiên là Đức Maria đặt Chúa Giêsu “trong máng cỏ” (Lc 2,7); sau đó là các thiên thần loan báo cho các mục đồng “một trẻ sơ sinh bọc tã, nằm trong máng cỏ” (c. 12); rồi đến các mục đồng, những người nhìn thấy “Hài nhi nằm trong máng cỏ” (c. 16). Máng cỏ: để khám phá lại ý nghĩa của Giáng sinh, chúng ta phải nhìn vào đó. Nhưng tại sao máng cỏ lại quan trọng như vậy? Bởi vì đó là dấu hiệu, không phải ngẫu nhiên, mà Chúa Kitô bước vào bối cảnh thế giới này. Đó là cách mà Người tỏ lộ để tự giới thiệu mình, cách mà Chúa sinh ra trong lịch sử để làm cho lịch sử được tái sinh. Vậy máng cỏ muốn nói với chúng ta điều gì? Ít nhất là ba điều: gần gũi, nghèo khó và cụ thể.

Sự gần gũi

1. Sự gần gũi. Máng cỏ được sử dụng để đưa thức ăn đến gần miệng và để ăn nhanh hơn. Do đó, nó có thể tượng trưng cho một khía cạnh của con người: sự phàm ăn trong việc tiêu thụ. Bởi vì, trong khi những con vật trong chuồng nhai ngốn thức ăn, thì con người trên thế giới, khao khát quyền lực và tiền bạc, cũng nút chửng những người hàng xóm, anh chị em của mình. Có bao nhiêu cuộc chiến! Và ở bao nhiêu nơi, ngay cả ngày nay, nhân phẩm và tự do bị chà đạp! Và bao giờ nạn nhân chính của sự phàm ăn của con người cũng là những người mong manh, yếu đuối. Ngay cả Giáng Sinh này, một nhân loại ham mê tiền bạc, quyền lực và vui thú không dành chỗ cho những người bé nhỏ, cho biết bao trẻ thơ chưa chào đời, cho những người nghèo khổ và bị lãng quên, như đã làm đối với Chúa Giêsu (x. câu 7). Trước hết tôi nghĩ đến những trẻ em bị nút chửng bởi chiến tranh, nghèo đói và bất công. Nhưng Chúa Giêsu đến ngay tại đó, một hài nhi nằm trong máng cỏ của sự lãng phí và bị ruồng bỏ. Nơi Người, trẻ thơ của Bêlem, có mọi trẻ em. Và có một lời mời nhìn vào cuộc sống, chính trị và lịch sử qua con mắt của trẻ em.

Trong máng cỏ của sự từ chối và thiếu thốn, Thiên Chúa đã tự đặt mình: Người đến đó, bởi vì ở đó có những vấn đề của nhân loại, sự dửng dưng do sự vội vàng phàm ăn của sở hữu và tiêu thụ. Chúa Kitô được sinh ra tại đó và chúng ta tìm thấy Người ở đó trong máng cỏ. Người đến ở nơi đựng thức ăn để biến mình thành thức ăn của chúng ta. Thiên Chúa không phải là người cha phá huỷ con cái mình, nhưng là người Cha, trong Chúa Giêsu, biến chúng ta thành con cái của Người và nuôi dưỡng chúng ta bằng sự dịu dàng. Người đến để lay động trái tim chúng ta và nói với chúng ta rằng sức mạnh duy nhất có thể thay đổi dòng chảy lịch sử là tình yêu. Người không còn xa cách và uy quyền, nhưng trở nên gần gũi và khiêm nhường; Người, Đấng ngự trên trời, đã để mình nằm trong máng cỏ.

Anh chị em thân mến, đêm nay Thiên Chúa đến gần chúng ta vì Người quan tâm đến chúng ta. Từ máng cỏ, như lương thực cho cuộc sống chúng ta, Người nói với mỗi người: “Nếu con cảm thấy bị nhai ngốn bởi các sự kiện, nếu con bị cảm giác tội lỗi và bất xứng của mình nuốt chửng, nếu con khao khát công lý, thì Ta, Thiên Chúa, ở cùng con. Ta biết những gì con đang sống, Ta đã kinh nghiệm nó tại nơi máng cỏ đó. Ta biết những đau khổ của con và lịch sử của con. Ta sinh ra để nói với con rằng Ta đang và sẽ luôn ở bên cạnh con.” Máng cỏ Giáng Sinh, thông điệp đầu tiên của một Thiên Chúa bé thơ, nói với chúng ta rằng Người ở với chúng ta, yêu thương chúng ta và tìm kiếm chúng ta. Hãy can đảm lên, đừng để mình bị khuất phục bởi sợ hãi, cam chịu, nản lòng. Chúa sinh ra trong máng cỏ để tại đó chúng ta được tái sinh, tại chính nơi chúng ta nghĩ mình đã bi đát đến tận cùng. Không có sự dữ nào, không có tội lỗi nào mà Chúa Giêsu không muốn và không thể cứu mỗi người. Giáng sinh có nghĩa là Thiên Chúa đang ở gần, làm tái sinh sự tin tưởng!

Sự nghèo khó

2. Máng cỏ Bêlem, hơn cả sự gần gũi, còn nói với chúng ta về sự nghèo khó. Thật vậy, không có nhiều thứ xung quanh máng cỏ ngoài những cây bụi, một số động vật và một số thứ khác. Mọi người đang ở trong khách sạn ấm áp, không phải nơi chuồng vật lạnh lẽo của nhà trọ. Nhưng Chúa Giêsu đã được sinh ra ở đó và máng cỏ nhắc nhở chúng ta rằng xung quanh Người không có gì khác ngoài những người yêu mến Người: Mẹ Maria, Thánh Giuse và một số mục đồng; tất cả những người nghèo, hiệp nhất bởi tình cảm và sự ngạc nhiên, không phải bởi sự giàu có và những khả năng xuất chúng. Do đó, máng cỏ nghèo mang đến sự giàu có thực sự của cuộc sống: không phải tiền bạc và quyền lực, mà là các tương quan và con người.

Và con người đầu tiên, sự giàu có đầu tiên, chính là Chúa Giêsu. Nhưng chúng ta có muốn ở bên Người không? Chúng ta có đến gần Người không, chúng ta có yêu mến sự nghèo khó của Người không? Hay chúng ta thích ở lại thoải mái trong sở thích của mình? Trên hết, chúng ta có đến thăm Người tại nơi Người ở, tức là trong máng cỏ nghèo nàn của thế giới chúng ta không? Ở đó Người hiện diện. Và chúng ta được kêu gọi để trở thành một Giáo hội thờ phượng Chúa Giêsu khó nghèo và phục vụ Chúa Giêsu nơi người nghèo. Như một vị giám mục thánh thiện đã nói: “Giáo hội ủng hộ và chúc lành cho những nỗ lực biến đổi các cơ cấu bất công và chỉ đặt ra một điều kiện: những biến đổi xã hội, kinh tế và chính trị mang lại lợi ích đích thực cho người nghèo” (O.A. Romero, thông điệp mục vụ cho năm mới, ngày 1/1/1980). Dĩ nhiên, thật không dễ dàng để rời bỏ sự ấm áp nồng nhiệt của thế gian để ôm lấy vẻ đẹp trơ trụi của hang đá Bêlem, nhưng chúng ta hãy nhớ rằng không có một Giáng Sinh thực sự nếu không có người nghèo. Không có họ, chúng ta cử hành Giáng sinh, nhưng không phải là Giáng sinh của Chúa Giêsu. Anh chị em thân mến, Thiên Chúa nghèo trong lễ Giáng Sinh: hãy làm tái sinh lòng bác ái.

Tính cụ thể

3. Như thế chúng ta đi đến điểm cuối cùng: máng cỏ nói với chúng ta về tính cụ thể. Thật vậy, một hài nhi nằm trong máng cỏ tượng trưng cho một khung cảnh ấn tượng, thậm chí là mộc mạc. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa đã thực sự trở nên xác phàm. Và do đó, để nói về Người, các lý thuyết, những tư tưởng đẹp đẽ và những tình cảm sùng kính thì không đủ. Chúa Giêsu sinh ra trong sự khó nghèo, sẽ sống nghèo và chết nghèo. Người không có nhiều diễn văn về cái nghèo, nhưng Người đã sống cái nghèo đó cho đến cùng vì chúng ta. Từ máng cỏ cho đến thập giá, tình yêu của Người dành cho chúng ta là hữu hình, cụ thể: từ khi sinh ra cho đến khi chết, người con của bác thợ mộc đã ôm lấy sự thô ráp của gỗ, cái xù xì của kiếp nhân sinh của chúng ta. Người không yêu chúng ta bằng lời nói, Người không yêu chúng ta như trò đùa!

Và do đó, Người không hài lòng với vẻ bề ngoài. Người không chỉ muốn những ý muốn tốt, Người đã trở nên xác thịt. Người được sinh ra trong máng cỏ, Người muốn một đức tin cụ thể, được tạo nên từ sự thờ phượng và lòng bác ái, chứ không phải những lời xầm xì và vẻ bề ngoài. Người, Đấng nằm trần trụi trong máng cỏ và sẽ nằm trần trụi trên thập giá, đòi chúng ta sự thật, để đi đến thực tại trần trụi của mọi sự, để đặt những lời bào chữa, biện minh và giả hình dưới chân máng cỏ. Người được Mẹ Maria dịu dàng quấn trong tấm tã, muốn chúng ta mặc lấy tình yêu. Thiên Chúa không muốn vẻ bề ngoài, mà muốn sự cụ thể. Chúng ta đừng để Giáng Sinh này trôi qua mà không làm điều gì tốt đẹp. Vì đây là lễ của Người, là sinh nhật của Người, chúng ta hãy cho Người những món quà mà Người yêu thích! Thiên Chúa cụ thể trong Lễ Giáng Sinh: nhân danh Người, chúng ta hãy làm sống lại một chút hy vọng nơi những người đã đánh mất nó!

Lạy Chúa Giêsu, chúng con nhìn ngắm Chúa nằm trong máng cỏ. Chúng con thấy Chúa thật gần, luôn luôn gần bên chúng con: tạ ơn Chúa. Chúng con nhìn thấy Chúa nghèo, để dạy chúng con rằng sự giàu có thực sự không phải ở vật chất, mà ở con người, đặc biệt là nơi những người nghèo. Chúng con xin lỗi Chúa nếu chúng con không nhận ra Chúa và phục vụ Chúa trong họ. Chúng con thấy Chúa cụ thể, bởi vì tình yêu của Chúa dành cho chúng con là cụ thể: xin giúp chúng con dành cuộc đời và sự sống cho đức tin của chúng con. Amen.