Dẫn Đức Phanxicô trong một thánh lễ ở Nhà nguyện Thánh Marta. | Vatican Medi

Ngày 20 tháng 1 năm 2023, khi tiếp các nhà lãnh đạo phụng vụ từ các giáo phận trên khắp thế giới về họp tại Vatican, Đức Phanxicô ca ngợi nhân đức thinh lặng trong phụng vụ. Buổi tiếp kiến kết thúc khóa đào tạo được tổ chức tại Học viện Giáo hoàng Thánh Anselme về chủ đề “Sống phụng vụ trong sung mãn”.

Tông huấn Thầy những khát khao Desiderio desideravi là lộ trình cho khóa đào tạo, Đức Phanxicô nhấn mạnh mục tiêu chính của phụng vụ là “đưa giáo dân đến với Chúa Kitô và đưa Chúa Kitô đến với mọi người”. Ngài lên tiếng: “Một buổi lễ không mang tính chất truyền giáo phúc âm thì buổi lễ đó không đích thực, đó là một vở ballet đẹp đẽ”. Phụng vụ phải dẫn đến “sự ngạc nhiên của cuộc gặp với Thiên Chúa”, và đây không phải là vấn đề “làm đẹp”. Ngài cảnh báo chống lại “những nghi thức đẹp đẽ, nhưng không có sức mạnh, không hương vị, không có ý nghĩa vì chúng không chạm đến trái tim”.

Bài giảng thường là một ‘thảm họa’

Ở thời buổi mà chúng ta luôn “nói, nói”, Đức Phanxicô xin chúng ta học “im lặng”. Ngài đặc biệt nói đến thời gian trước khi dâng thánh lễ. Ngài lấy làm tiếc: “Các phòng thánh thường ồn ào. Tình anh em, lời chào hỏi là đẹp nhưng chính cuộc gặp với Chúa Giêsu mới mang lại ý nghĩa cho những buổi chúng ta gặp nhau và thinh lặng chuẩn bị cho mầu nhiệm”.

Một lần nữa, ngài nhắc đến các bài giảng, thường là một “thảm họa”, ngài khuyên bài giảng không nên kéo dài quá tám hoặc mười phút, và bài giảng phải có “một suy nghĩ, một cảm xúc, một hình ảnh vì bài giảng không phải là bài diễn văn hội thảo, cũng không phải là bài học triết lý”.

Vai trò của người lãnh đạo phụng vụ

Đức Phanxicô đặc biệt chú ý đến hình ảnh người chủ sự phụng vụ- còn được gọi là trưởng ban nghi lễ – người trách nhiệm về phụng vụ trong giáo phận. Ngài nhấn mạnh, thừa tác vụ của họ là “phục vụ” không phải là “chức chủ tọa” của buổi lễ. Họ phải hành động “cách thận trọng, chăm chỉ, không đặt nghi thức lên trước những gì nó biểu hiện”. Ngài nói, “càng ẩn kín càng tốt”.

Đề cập đến các chuyến thăm của các giám mục đến các giáo xứ trong giáo phận, ngài khuyên sự kiện này không nên thành “cuộc diễu hành”, nhưng nên cổ động cho “một nghi thức phụng vụ có thể bắt chước được” để giúp các cộng đồng cải thiện các nghi lễ của họ. Ngài xin các trưởng ban nghi lễ không nên im tiếng trước những nghi thức phụng vụ “cẩu thả, coi thường, không chuẩn bị tốt”.

Và cuối cùng, ngài hoan nghênh các sáng kiến về các trường thực hành phụng vụ được triển khai tại các nhà thờ chính tòa và hy vọng có nhiều trường lớp đào tạo nhỏ cho các người giúp lễ trong giáo xứ. Ngài khẳng định, phụng vụ không nên học như một khái niệm hay một nghề nhưng “bằng cách hàng ngày quan sát linh mục biết cử hành phụng vụ (…) người khi cử hành họ cầu nguyện”.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch(phanxico.vn)