Ngài là vị Hồng Y thứ tư của Giáo Hội Công Giáo qua đời vì coronavirus. Các vị khác là:

Đức Hồng Y Eusébio Oscar Scheid - Tổng giám mục danh dự của São Sebastião do Rio de Janeiro, Brazil, sinh năm 1932. Đã chết vì Covid-19 vào ngày 13 tháng Giêng năm 2021.

Đức Hồng Y Jorge Urosa Savino - Tổng Giám mục hiệu tòa Caracas, Venezuela, sinh năm 1942. Đã chết vì Covid-19 vào ngày 23 tháng 9 năm 2021.

Đức Hồng Y José Freire Falcão - Tổng giám mục hiệu tòa Brasilia, Brazil, sinh năm 1925. Qua đời vì Covid-19 vào ngày 26 tháng 9 năm 2021.

Đức Hồng Y Angelo Sodano chào đời ở Isola d'Asti vào ngày 23 tháng 11 năm 1927, trong gia đình hai ông bà Giovanni và Delfina Sodano và là con thứ hai trong gia đình có sáu người con.

 

Xuất thân từ một gia đình nông thôn Piedmontese, vị Hồng Y vừa quá cố có những đóng góp đáng kể cho đời sống của Giáo hội.

 

Cha của ngài, thuộc Đảng Dân chủ Kitô giáo, từng là phó chủ tịch Quốc Hội Ý trong ba nhiệm kỳ từ năm 1948 đến năm 1963, đã qua đời không lâu trước khi ngài được tấn phong Hồng Y

 

Sau khi học triết học và thần học tại chủng viện Asti, thầy Sodano được Đức Cha Umberto Rossi phong chức linh mục vào ngày 23 tháng 9 năm 1950, sau đó làm công việc mục vụ và dạy thần học tín lý tại chủng viện Asti.

 

Cha Sodano đã học ở Rôma tại Đại học Giáo hoàng Grêgôriô, nơi ngài lấy bằng tiến sĩ thần học, và tại Đại học Giáo hoàng Latêranô, ngài lấy bằng tiến sĩ giáo luật. Để chuẩn bị cho sự nghiệp ngoại giao, ngài vào Học viện Giáo hoàng về Ngoại Giao vào năm 1959. Khi gia nhập cơ quan ngoại giao của Tòa thánh, ngài làm thư ký tại các Tòa sứ thần ở Mỹ Châu Latinh. Năm 1968, ngài được bổ nhiệm vào Hội đồng Công vụ của Giáo hội ở Vatican.

 

Vào ngày 30 tháng 11 năm 1977, Cha Sodano, người nói được tiếng Anh, Đức, Tây Ban Nha, Pháp và Ý, được bổ nhiệm làm tổng giám mục chính thức hiệu tòa Nova Caesaris và được bổ nhiệm làm Sứ Thần Tòa Thánh tại Chí Lợi, là một trong những quốc gia nơi ngài từng làm thư ký cho tòa sứ thần. Ngài được Đức Hồng Y Antonio Samoré tấn phong Tổng Giám Mục tại quê hương Asti của mình vào ngày 15 tháng Giêng năm 1978. Ngài đến Chí Lợi vào một thời điểm khó khăn, khi Chí Lợi đang trên bờ vực chiến tranh với Á Căn Đình về Kênh đào Beagle, và là lúcAugusto Pinochet vừa lên nắm quyền.

 

Năm 1980, cùng với Hồng Y Raúl Silva Henríquez, ngài đã cố gắng nhưng không thành công để yêu cầu Pinochet cho phép một số người lưu vong chính trị trở lại quê hương, và vào năm 1984, bốn thành viên của Phong trào Cánh tả Cách mạng đã chạy vào xin tị nạn chính trị tại Tòa sứ thần. Ngài đã giúp họ lánh nạn sang Ecuador, với cái giá phải trả là tranh chấp giữa Tòa thánh và chính quyền quân sự Chí Lợi.

 

Năm 1987, khi Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đến thăm Chí Lợi, Đức Tổng Giám Mục Sodano đã sắp xếp để ngài gặp gỡ các lãnh đạo của phe đối lập với chính phủ Pinochet tại Tòa Sứ Thần Tòa Thánh. Năm sau, Đức Giáo Hoàng bổ nhiệm Đức Tổng Giám Mục Sodano làm Ngoại trưởng Tòa Thánh, và vào ngày 1 tháng 12 năm 1990, bổ nhiệm ngài là Đồng Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, và tấn phong ngài là Hồng Y đẳng Linh mục hiệu tòa Saint Maria Nuova vào ngày 28 tháng 6 năm 1991.

 

Vào ngày 29 tháng 6 năm 1991, Đức Hồng Y Sodano trở thành Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, kế nhiệm Đức Hồng Y Agostino Casaroli, người đã nghỉ hưu vào ngày 1 tháng 12 năm 1990. Vào ngày 10 tháng 1 năm 1994, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã nâng Đức Hồng Y Sodano lên đẳng Hồng Y Giám mục hiệu tòa Albano. Tuy nhiên, Đức Hồng Y Sodano vẫn giữ mối quan hệ của mình với nhà thờ Santa Maria Nuova.

 

Vào ngày 27 tháng 12 năm 1998, ngài viết, theo yêu cầu của chính phủ dân chủ Chí Lợi, một lá thư chính thức gửi Thủ tướng Anh Tony Blair nêu rõ rằng “Chính phủ Chí Lợi coi đây là hành vi xúc phạm chủ quyền lãnh thổ của mình trong tư cách là một quốc gia khi bị tước đoạt quyền phán xét công dân của mình thông qua việc giam giữ Pinochet ở Anh”.

 

Khi Đức Hồng Y Sodano bước sang tuổi 75 vào năm 2002, Đức Gioan Phaolô đã mời ngài tiếp tục làm Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, mặc dù đây là tuổi nghỉ hưu theo thông lệ của những người đứng đầu các cơ quan chính của Vatican và của các Giám Mục trên thế giới. Vào ngày 30 tháng 11 năm 2002, đúng 25 năm sau khi lần đầu tiên được bổ nhiệm làm giám mục, ngài được bầu làm phó niên trưởng Hồng Y Đoàn, kế vị Đức Hồng Y Joseph Ratzinger, người đã trở thành Niên Trưởng. Vào năm 2003, Hồng Y Sodano đã thu hút sự chú ý khi kỷ niệm 500 năm ngày Đức Giáo Hoàng Giuliô Đệ Nhị được bầu vào ngôi Giáo Hoàng trong thời kỳ Phục hưng.

 

Khi Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II qua đời vào ngày 2 tháng 4 năm 2005, Đức Hồng Y Sodano thường không được coi là một trong các ứng viên giáo hoàng. Điều này phần lớn là do tuổi cao của ngài, mặc dù ngài trẻ hơn bảy tháng so với Đức Hồng Y Joseph Ratzinger, người được bầu vào ngôi Giáo Hoàng với danh hiệu Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI. Trong mật nghị, bởi vì Đức Hồng Y Ratzinger, người được bầu là Giáo hoàng, là Niên Trưởng Hồng Y Đoàn, nên Đức Hồng Y Sodano với tư cách là Phó Niên Trưởng đã thực hiện các nhiệm vụ thường được giao cho Niên Trưởng trong việc hỏi vị giáo hoàng được bầu xem ngài có chấp nhận sự bầu cử của mình hay không, và ngài sẽ được gọi bằng tên nào. Cũng với tư cách là Phó Niên trưởng và là Hồng Y đẳng Giám mục cao cấp nhất, Đức Hồng Y Sodano đã hoàn thành các nhiệm vụ thường được giao cho Niên Trưởng tại lễ nhậm chức giáo hoàng mới. Cụ thể, tại lễ nhậm chức của Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô thứ 16, Đức Hồng Y Sodano đã trao cho Đức Bênêđíctô XVI chiếc nhẫn Ngư phủ.

 

Theo thông lệ, ngay khi một vị Giáo Hoàng qua đời, tất cả các vị đứng đầu các cơ quan Tòa Thánh đều bị mất chức. Do đó, chức vụ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh của Đức Hồng Y Sodano hết hiệu lực sau khi Đức Gioan Phaolô II qua đời. Đức Bênêđíctô XVI đã tái bổ nhiệm ngài vào vị trí này vào ngày 21 tháng 4 năm 2005, mặc dù thực tế là ngài đã quá tuổi nghỉ hưu theo thông lệ. Vào ngày 30 tháng 4, Đức Bênêđíctô phê chuẩn cuộc bầu cử Đức Hồng Y Sodano vào vị trí Niên trưởng Hồng Y Đoàn bởi các giám mục Hồng Y hiệu tòa quanh Rôma.

 

Vào ngày 22 tháng 6 năm 2006, Đức Bênêđíctô XVI chấp nhận đơn từ chức Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh của Đức Hồng Y Sodano, có hiệu lực từ ngày 15 tháng 9 năm 2006. Vào ngày 18 tháng 9 năm 2012, Đức Hồng Y Sodano được Đức Bênêđíctô bổ nhiệm là một trong các Nghị phụ của Thượng Hội đồng Thường kỳ lần thứ 13 của Thượng Hội đồng Giám mục.

 

Khi Đức Bênêđíctô từ chức, Đức Hồng Y Sodano với tư cách là Niên trưởng Hồng Y Đoàn đã triệu tập các Hồng Y cho mật nghị bầu Giáo Hoàng và chủ sự thánh lễ Pro eligendo Pontifice vào buổi sáng khai mạc mật nghị. Ngài không đủ điều kiện để tham gia mật nghị bầu Đức Giáo Hoàng Phanxicô vì đã quá tuổi 80. Tại lễ nhậm chức của tân giáo hoàng, Đức Hồng Y Sodano, với tư cách là Niên Trưởng Hồng Y Đoàn, đã trao chiếc Nhẫn Ngư Phủ cho Đức Phanxicô.

 

Vào ngày 21 tháng 12 năm 2019, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chấp nhận việc Đức Hồng Y Sodano từ chức Niên trưởng Hồng Y Đoàn, sau cuộc gặp gỡ Giáng Sinh hàng năm của Đức Giáo Hoàng với các viên chức của Giáo triều.

 

Đặng Tự Do

(vietcatholic 28.05.2022/ ilsismografo.blogspot.com)