Hai lễ buộc cần được tham dự độc lập

Điều đầu tiên cần khẳng định: Thánh lễ Chúa Nhật và Thánh lễ Giáng Sinh là 2 lễ buộc riêng biệt. Và tín hữu không thể hoàn thành 2 lễ buộc trong cùng một Thánh lễ. Để dự đầy đủ lễ buộc, chúng ta phải tham gia Thánh lễ vào chính ngày lễ hoặc buổi chiều trước ngày đó (GL 1248).

Theo văn phòng Phụng vụ trực thuộc Hội Đồng Giám Mục Anh Quốc năm 2017: "Mục đích cơ bản của một lễ buộc là kêu gọi các tín hữu đón mừng một chiều kích đặc biệt của mầu nhiệm Đức Kitô và Hội Thánh Người. Bởi vì sự ràng buộc được gắn kết với mầu nhiệm được cử hành nên bạn không thể hoàn thành hai sự ràng buộc trong cùng một cuộc cử hành."

Giáng Sinh là lễ trọng buộc, thuộc bậc lễ cao nhất, hơn cả các Chúa Nhật.

Do đó, nếu 25/12 nhằm thứ Bảy thì mọi lễ được cử hành ngày thứ Bảy 25/12 đều là lễ Giáng Sinh, không có lễ nào là lễ chiều thứ Bảy thông thường để thay thế lễ Chúa Nhật.

Còn khi 25/12 là thứ Hai thì các lễ Vọng, lễ Đêm vào chiều tối Chúa Nhật 24/12 (cử hành sau 4 giờ chiều) đều là lễ Giáng Sinh, không thể thay thế lễ Chúa Nhật. Các lễ được cử hành trước lễ Vọng Giáng Sinh mới là lễ Chúa Nhật.

Vì vậy, trong cả 2 trường hợp trên, tín hữu phải sắp xếp đi đủ 2 lễ vào cả 2 ngày Chúa Nhật và Giáng Sinh.

Ở Hoa Kỳ, theo quy tắc của Hội Đồng Giám Mục nước này, nếu 1 lễ buộc diễn ra trước hoặc sau ngày Chúa Nhật thì lễ buộc đó không buộc nữa, các tín hữu chỉ cần dự lễ Chúa Nhật là được (không áp dụng ở Việt Nam); nhưng với lễ Giáng Sinh thì quy tắc đó không hoạt động, nghĩa là tín hữu Công Giáo Mỹ vẫn cần dự 2 lễ cho 2 ngày buộc (thư mục vụ HĐGM Hoa Kỳ 2017).

Có trường hợp miễn chuẩn nào không?

Dĩ nhiên, như việc buộc tham dự lễ Chúa Nhật, có nhiều trường hợp miễn dự lễ Giáng Sinh được quy định trong các văn bản luật: điều kiện sức khoẻ không cho phép, đường quá xa mà không có phương tiện đi lại, thời tiết hoặc đường sá tệ đến nỗi không thể đi an toàn đến nơi cử hành Thánh lễ, thiếu trang phục cách trầm trọng, ngăn trở do nghề nghiệp, nghĩa vụ, công tác khẩn cấp, ngăn trở nghiêm trọng từ phía gia đình.

Nhiều người lựa chọn đi du lịch vào lễ Giáng Sinh. Đó là điều hợp lý và phải lẽ. Tuy nhiên, nó không phải là một lý do miễn chuẩn dự lễ Giáng Sinh. Người đi du lịch vẫn phải sắp xếp tìm nhà thờ để tham dự Thánh lễ vào chiều tối 24 hoặc trong ngày 25/12. Nhưng có thể áp dụng quy tắc đường quá xa trong các điều miễn chuẩn dự lễ với trường hợp địa điểm du lịch tuyệt nhiên không có nhà thờ Công Giáo hay Chính Thống Giáo nào.

Bên cạnh đó, chính Giám Mục giáo phận hoặc bất kỳ cha sở nào cũng có thể cho phép tín hữu được miễn chuẩn nghĩa vụ phải giữ một ngày lễ hoặc thay thế nghĩa vụ ấy bằng một việc đạo đức khác, vì một lý do chính đáng (GL 1245).

Chỉ dẫn thích hợp cho năm 2021

Như đã nêu trên, do lễ Giáng Sinh 25/12 rơi vào thứ Bảy nên các lễ chiều thứ Sáu 24/12 và mọi lễ cử hành ngày thứ Bảy 25/12 đều là lễ Giáng Sinh, không có lễ vọng Chúa Nhật 26/12; các tín hữu cần dự 2 lễ cho Giáng Sinh và Chúa Nhật.

Cần dự 1 trong các lễ chiều 24/12 hoặc 25/12 cho ngày Giáng Sinh, và 1 lễ ngày 26/12 cho ngày Chúa Nhật.

Gioakim Nguyễn