Dụ ngôn cỏ lùng là một trong những dụ ngôn hiếm hoi được chính Chúa giải thích rõ ràng. Sự giải thích của Chúa giúp ta có những hiểu biết hữu ích cho đời sống đạo.

A. Dụ ngôn nhắc nhớ ta về sự hiện diện của ma quỉ.

Xin kể một câu chuyện trong sự tích của thánh Gioan Maria Vianney.

Một hôm, nhân dịp mở tuần đại phúc tại một xứ trong hạt, người ta đã mời cha Vianney cùng nhiều Linh mục khác đến giúp. Sau buổi cơm tối, cha Vianney nhẹ nhàng nói với anh em:

- Thưa các cha, con hay bị ma quỷ quấy phá, nhất là gần tới những hôm con cứu được nhiều linh hồn tội lỗi nặng. Vì thế, để đề phòng, con xin trình các cha trước, nếu đêm nay ma quỷ có làm gì thì xin các cha cứ biết vậy và an tâm, nó phá một lúc rồi sẽ hết!

Cha Vianney vừa dứt lời, các cha khác đã cười rộ lên:

- Lại chuyện ma quỷ! Sao mà cứ nghe cha nói toàn là những chuyện giật gân tào lao không à! Có thật không? Hay cha bị ám ảnh thế?

- Đây là dịp tốt, cha khác bảo, mình cứ nghe hoài câu chuyện ma quỷ phá rối cha Vianney mà chẳng bao giờ chứng kiến được, may ra tối nay mình sẽ được một lần xem tận mắt! Cha Vianney cứ yên trí ngủ đi. Tụi này không sợ ma quỷ gì đâu, trái lại còn mong xem thấy tận mắt là khác!

Cả nhà tắt đèn đi ngủ. Nửa đêm, giữa lúc mọi người đang say sưa giấc điệp thì nhà xứ rung động dữ dội, ghế bàn chạy đi chạy lại, đồ đạc thì lăn lóc rơi xuống vung vãi trên sàn nhà, cột nhà thì kêu răng rắc như muốn gãy đôi... Các cha hớt hơ hớt hải mang áo ngủ lùng thùng chạy ra sân, mình toát cả mồ hôi hột, miệng không ngớt kêu lên:

- Dễ sợ quá! Chưa bao giờ thấy chuyện khủng khiếp như thế này! Cái gì thế? Động đất lớn à?

- Thế còn ông Vianney đâu mất?

- Chắc ông ở trên phòng! Đợi yên ta lên tìm xem. Các cha kéo nhau lên gác, gõ cửa:

“Cốc, cốc”. Có tiếng guốc khua trên sàn nhà, cha Vianney mở cửa, các cha ái ngại hỏi:

- Cha đang ngủ à?

- Vâng, con đang ngủ!

- Thế cha không nghe gì cả sao? Chúng tôi kinh khiếp quá!

- Có, con có nghe. Thì.... hồi tối, ở nhà cơm, con có trình các cha rồi! Ma quỷ nó hay quấy phá con như thế lắm! Xin các cha cứ an tâm, có đêm nó làm con nhiều lần như thế, nhưng không sao cả! Vì nó thua to, nó cay thì nó quấy phá vậy thôi!

Nói xong, ngài chào các cha và đi ngủ. Các cha cũng trở về lại phòng, nhưng suốt đêm không sao nhắm mắt được.

Sáng hôm sau, vào giờ điểm tâm, các cha lại nhắc đến câu chuyện khiếp sợ hồi hộp và nói:

- Cha Vianney, bây giờ chúng tôi tin thực đúng là “băng hoả ngục” nó quấy phá cha. Bấy lâu nay chúng tôi chế nhạo cha nhưng đêm vừa rồi chúng tôi phải một phen kinh hồn bạt vía và cảm thấy xấu hổ với cha quá! Xin cha thông cảm và tha thứ lỗi lầm cho anh em chúng tôi. Nhưng nay chúng tôi yêu cầu cha một điều: suốt tuần đại phúc này, chiều nào cha cũng phải về xứ Ars để ngủ rồi sáng mai lại chịu khó đến đây. Chứ nếu cha ngủ đây thì chúng tôi phải di tản hết. Khiếp quá chịu không thấu”.

- Con xin vâng lời các cha. Khởi sự chiều nay, con sẽ về nhà ngủ.

Ma quỉ hiện hữu. Chúng luôn có mặt để gieo rắc sự xấu. Chúa đã chuẩn bị những thửa ruộng tốt. Những thửa ruộng đó là thế giới, là Giáo hội, là tâm hồn mỗi người. Chúa đã gieo những hạt giống tốt. Hạt giống đó là Lời Chúa, là ơn Chúa, là những thiện chí, những ý hướng cao đẹp trong tâm hồn con người.

 Nhưng ma quỉ lén gieo vào những hạt cỏ xấu.

Ngay trong bản thân mỗi người, không thiếu những sáng kiến, những hoạt động ban đầu xem ra tốt đẹp, nhưng dần dà bị vẩn đục vì những biến tướng nặng mùi trần tục như khoe khoang, tìm hư danh, tìm lợi lộc.

   Đó là những hạt cỏ xấu ma quỉ lén lút gieo vào ruộng lúa tốt.

   B. Tuy nhiên, dụ ngôn cũng cho thấy sự kiên nhẫn và lòng bao dung của Chúa.

Có một thầy ẩn tu hết sức đạo đức thánh thiện tên là Sébastien. Một ngày nọ, sau giờ cầu nguyện, thầy đánh bạo ngỏ ý với Đức Giêsu xin được thế chỗ của Người trên thập giá trong ngôi nguyện đường. Đức Giêsu đồng ý nhưng với một điều kiện: Đó là phải giữ im lặng tuyệt đối. Thầy Sébastien cam đoan chấp hành, miễn là được toại ý. Thế là sau đó, mọi sự đã diễn ra đúng như thế mà mọi người đến viếng nguyện đường đều không biết gì.

Một hôm, có một ông nhà giàu đến nguyện đường đọc kinh, khi ra về thì bỏ quên mất túi tiền ở lại. Sau đó, một người nghèo cũng đến cầu nguyện, quì vào đúng chỗ của ông ta và trông thấy túi tiền. Anh ta mừng rỡ tạ ơn Chúa rồi cầm về. Kế tiếp, lại có một anh thanh niên đến xin Chúa cho đi đường được bình an, anh vừa đứng lên rời nguyện đường thì ông nhà giàu vội vã quay trở lại, không thấy túi tiền đâu, bèn nghi cho anh chàng đã lấy cắp nên tri hô cảnh sát.

Thấy vậy, thầy Sébastien từ trên thập giá buột miệng la to:

- Này ông kia, dừng lại, không phải như thế đâu.

Sau đó, thầy Sébastien kể lại đầu đuôi mọi sự, ông nhà giàu tin ngay vì nghĩ đó chính là Đức Giêsu, liền chạy đi tìm người nghèo để đòi lại túi tiền, còn anh thanh niên thì sụp lạy tạ ơn rồi lên đường

Khi nguyện đường trở lại cảnh thanh vắng, Đức Giêsu mới hiện ra và bảo thầy Sébastien:

- Con hãy xuống ngay khỏi thập giá của Ta, con không xứng đáng thay thế chỗ của Ta, chỉ vì con đã không bằng lòng im lặng như đã hứa với ta !

Thầy Sébastien mếu máo phân trần:

- Nhưng lạy Chúa, làm sao con có thể im lặng trước một sự bất công như vậy?

Câu chuyện làm tôi liên tưởng đến Lời của Chúa: “Hãy cứ để đấy, cho cỏ lùng mọc lên chung với cây lúa cho tới mùa gặt... “.(Mt 13, 24-30):

 Chúa kiên nhẫn đợi chờ vì hy vọng những người tội lỗi ăn năn sám hối.

C. Cuối cùng, dụ ngôn cho ta hiểu cây lúa không thể biến thành cây cỏ lùng, nhưng những con người tội lỗi có thể trở thành một đấng thánh. Augustinô là một thí dụ. Người trộm lành còn là một thí dụ đẹp hơn.

Đây là một câu chuyện xảy ra tại một thiền viện.

Một buổi sáng nọ, khi vừa thức dậy, một số thiền sinh phát hiện mình bị mất cắp một vài vật dụng cá nhân. Họ bảo nhau cùng để ý rình rập, và họ đã bắt được quả tang một chú thiền sinh mới đến đang lấy cắp đồ dùng của họ. Họ liền ập vào bắt giữ, giải lên cho thầy viện trưởng. Thầy im lặng, và cho chú thiền sinh nọ trở về phòng.

Ít lâu sau đó, chú thiền sinh tại bị phát giác đang ăn trộm lần thứ hai, và lại bị dẫn đến viện trưởng. Lần này cũng như lần trước, thầy vẫn im lặng, không nói năng gì, chỉ đưa tay ra hiệu cho phép chú trở về phòng. Mọi người đều thấy tấm tức bực bội về thái độ xử lý quá rộng lượng của thầy mình...

Đến lần thứ ba, chú thiền sinh có tật ăn cắp kia lại tái phạm. Tất cả các môn sinh đều tập trung lại, đòi thầy phải có thái độ trừng phạt xứng đáng. Họ đưa ra yêu sách:

- Thưa thầy, hoặc là tất cả chúng con, thầy phải lựa chọn, nếu không chúng con sẽ rời bỏ nơi này ngay lập tức!

Im lặng một lát, thầy viện trương điềm đạm trả lời:

- Tất cả các con đều đã sống tốt lành với nhau, còn chú này thì chưa được như thế vậy. Thầy muốn chú ấy sẽ ở lại với thầy để thiền định tập tành cho được tốt hơn. Các con thì không cần phải làm như thế nữa, các con có thể chia tay với thầy được rồi đấy!

Mọi người đều chưng hửng, cúi đầu, lần lượt từng người không dám nói gì nữa, lặng lẽ ai về phòng nấy.

Riêng chú thiền sinh tội lỗi kia vẫn quì đấy, đôi dòng lệ lăn dài trên gò má.

Chúng ta dư sức để hiểu được rằng cuộc sống của em thiền sinh này sau đó sẽ ra sao.

Lm. Giuse Đinh Tất Quý