Tổng giám mục Georg Bätzing, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức. Sebastian Gollnow / dpa Picture-Alliance qua AFP

Kể từ cuộc bỏ phiếu của một số động thái ủng hộ việc phong chức phụ nữ và công nhận các kết hiệp đồng tính ngày 5 tháng 2 vừa qua trong cuộc họp toàn thể được tổ chức tại Frankfurt, Con đường của Thượng hội đồng Đức đã đặt ra nhiều chất vấn.

Trong cuộc trao đổi với các giám đốc tạp chí Dòng Tên, giáo hoàng không tránh né vấn đề. Ngài giải thích, ngài đã nói chuyện với tổng giám mục Georg Bätzing, chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức, “đã có một Giáo hội tin lành rất tốt ở Đức, không cần phải có “hai”. Theo ngài, vấn đề ở Đức nảy sinh “khi con đường thượng hội đồng đến từ giới tinh hoa trí thức và thần học và bị ảnh hưởng nhiều bởi các áp lực bên ngoài”.

Lay chuyển giữa Rôma và Đức

Những tháng vừa qua đã có những biến động nghiêm trọng giữa Rôma và Đức, đặc biệt khi hồng y Marx đặt vấn đề về Giáo lý của Giáo hội công giáo. Trong một phỏng vấn được công bố vào tháng 3, hồng y Reinhard Marx, tổng giám mục giáo phận Munich tuyên bố giáo huấn của Giáo hội về đồng tính “không có tác dụng”, thậm chí “nó còn cho phép nghi ngờ”. Một sự tương đối hóa đặt vấn đề về quyền tự do của Giáo hội khi đối diện với những “ý thức hệ thực dân hóa” thường bị Đức Phanxicô tố cáo.

Khuynh hướng tự do này không phải là mới và chuyến tông du cuối cùng của một giáo hoàng đến Đức cũng đã được đánh dấu bằng những cuộc tranh luận này. Trong một bài phát biểu quan trọng ngày 25 tháng 9 năm 2011 tại Fribourg-en-Brisgau, trước những người công giáo dấn thân vào Giáo hội và trong xã hội, Đức Bênêđíctô đã cảnh báo về cám dỗ của một “Giáo hội hài lòng với chính mình, ở trong thế giới này, đó là tự đủ và thích ứng với các tiêu chuẩn của thế giới”. Ngài ngầm đặt vấn đề về tình trạng thuế của Giáo hội công giáo Đức, với khoản thu nhập theo luật định rất cao, có thể cản trở quyền tự do chính trị của nó.

Ở trong sự hiệp thông với Giáo hội

Một trong những vấn đề cơ bản khác là tính thống nhất về mặt giáo lý của Giáo hội công giáo ở Đức so với các nước khác, chẳng hạn với nước láng giềng Ba Lan, vốn gắn bó nhiều hơn với khuôn khổ của gia đình truyền thống.

Giám mục Stanislaw Gadecki, chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan đã được Tòa thánh Vatican chúc mừng một cách kín đáo sau khi viết thư cho người đồng cấp Đức về sự dè dặt của ngài với hướng đi của Con đường Thượng hội động Đức. Ngài viết trong lá thư công khai tháng hai vừa qua: “Chúng ta không được khuất phục trước sức ép của thế giới hoặc phục tùng mô hình của nền văn hóa thống trị, vì điều này có thể dẫn đến băng hoại về đạo đức và tinh than.”

Nguy cơ “làm nghèo đi nội dung đức tin của chúng ta”

Đầu tháng 3, các giám mục của Scandinavia cũng đã lên tiếng tố cáo các đề xuất của Đức có nguy cơ “làm nghèo đi nội dung đức tin của chúng ta”. Trong những lãnh thổ được đánh dấu bởi chủ nghĩa tự do luân lý này, Giáo hội công giáo biết mình nhỏ bé nhưng được xem là một “thiểu số sáng tạo”.

Trong cuộc thảo luận với các giám đốc tạp chí Dòng Tên, giáo hoàng bày tỏ sự ngưỡng mộ của ngài với hồng y Thụy Điển Anders Arborelius, cựu tín hữu tin lành và trở thành giám mục công giáo của Stockholm từ năm 1998. Một điểm đáng kinh ngạc được nhìn thấy từ Rôma: kể từ năm 2009, người đồng cấp của Giáo hội Luther của ngài là một phụ nữ đồng tính, sống với một nữ linh mục của Giáo hội liên kết với Nhà nước, họ hoàn toàn thích nghi với tinh thần của thời đại và luật pháp dân sự.

Đối diện với những khác biệt này trong lối sống, hồng y Arborelius thường xuyên đảm trách đối thoại đại kết và có một bản sắc công giáo hướng về người nghèo và người nước ngoài, nhưng vẫn kiên định trên bình diện đạo đức.

Một bản sắc công giáo sống trọn vẹn, không thù hận đối với các giáo phái khác, nhưng không nhầm lẫn về giới tính: đây là con đường dường như giáo hoàng muốn đề xuất, và việc tiếp tục hành trình hiệp hành được thực hiện ở cấp độ thế giới sẽ giúp đặt nền tảng và sửa chữa những chuyện thái quá trong các đề xuất của Đức.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

(phanxico.vn 17.06.2022/ fr.aleteia.org, Cyprien Viet, 2022-06-14)